Bereit u tot verbaast te worden

Nee, dit gaat niet over een of andere Afrikaanse afleiding van het Nederlands, maar over het Nederlands zelf, en hoe het allemaal begon. Het Nederlands werd in de loop der eeuwen al veel verdraaid en vervormd, maar wat gaat dat voor de toekomst geven?

Om duidelijk te maken: onze Nederlandse taal heeft er niet altijd zo uitgezien zoals het er nu uitziet. Kleine veranderingen van woordspelling gebeurt vandaag de dag nog steeds, zoals vb. pannenkoek, dat vroeger als pannekoek werd geschreven, of paddenstoel. Nee, onze taal zag er in den beginne zo anders uit, dat het haast niet af te leiden was. Natuurlijk geldt dit voor hoe ver je terug in de tijd gaat.

Middelnederlands

Wie 500-600 jaar terug gaat, zal merken dat we het Nederlands van toen even goed konden verstaan als de Nederlanders ons nu kunnen begrijpen. Enkele klankveranderingen, of andere uitspraak van klinkers, maar voor de rest niets opmerkelijk verschillend.

 Wie nog wat verdergaat, tot 800 jaar terug, zal het wat moeilijker vinden om verstaan te worden. Om het verschil aan te tonen, zal ik de zin: ‘aan iedereen die deze brief zullen zien’ nemen, en deze vertalen in het Nederlands van ongeveer 600 en 800 jaar geleden.

"Alle degene die dese lettren sien selen" (Boekhoute, 1249)

"Allen den ghenen die desen brief sein soelen" (Beringen, Limburg, 1349)

Zo zie je dat in een eeuw tijd er een opmerkelijk verschil is gekomen. In deze periode, van 1150 tot 1500, wordt onze taal het Middelnederlands genoemd.

Oudnederlands

Maar, dan zijn we nog ver van het begin. Er werd al Nederlands gesproken in 500 n.C. Maar wat je Nederlands kan noemen, hé. Er werd net zoals in het Latijns gespeld, en zo klonk het ook. Wie daar afkomt met het Nederlands van nu, zal even goed verstaan worden als een Chinees.

Ik zal een voorbeeld geven van 'Oudnederlandse' tekst. Dit is een zin uit de 9e eeuw, een zin uit een paarden- en wormbezwering: "Visc flot aftar themo uuatare". In het Middelnederlands zal dit gezegd worden als: "Een vis swom in dat watere", wat vertaald wordt als: "Een vis zwom in het water". En dan is dit nog 1 van de meer begrijpelijke uitspraken.

Wat geeft dit voor de toekomst?

Er waren in de tijd veel minder geschreven bronnen dan dat er nu zijn, dus werd het Oudnederlands afgeleid van enkele losse woorden in Franse en Engelse teksten. later, rond 1150, kwam er de 1e auteur die volledige verhalen in het Nederlands schreef: Henric Van Veldeke. Nadien werden de veranderingen in de Nederlandse taal kleiner dan voordien, omdat er meer en meer geschreven bronnen kwamen. En nu, nu er nog meer bronnen, literatuur en andere met de dag uitgebracht wordt, zal de verandering nog kleiner worden. Hoewel dit niet zeker is.

Dit was het alweer. "And in case I don't see ya, good afternoon, good evening and good night!" (The Truman Show, 1998)